Tiền lương hưu của người đến tuổi về hưu ở Ba Lan phụ thuộc vào một số yếu tố, trong đó có:
– Số tiền ban đầu (kapitał początkowy)
– Số tiền đã đóng bảo hiểm và đã được tính trượt giá (zwaloryzowany) ở Bảo hiểm Xã hội (ZUS)
Số tiền ban đầu (kapitał początkowy) là số tiền ZUS tính quy đổi cho các khoản đóng bảo hiểm trước ngày 1/1/1999 do hồi đó chưa có quy định đóng tiền vào các tài khoản bảo hiểm cho từng người như hiện nay. Do vậy, ZUS sẽ tính cho những ai sinh sau năm 1948, có làm việc và đóng bảo hiểm xã hội trước 1999 dựa theo thời gian làm việc và tiền lương ở thời kỳ đó để ra một khoản tiền quy đổi gọi là số tiền ban đầu. Còn sau 1999, mọi người đã có quỹ hưu riêng, nên tiền lương hưu chỉ còn phụ thuộc vào số tiền thực tế đã đóng chia cho số tháng dự báo còn lại của cuộc đời.
Hàng năm, thường vào khoảng tháng 3, Tổng cục Thống kê của Ba Lan (GUS) công bố bảng tuổi thọ trung bình của nam giới và nữ giới ở Ba Lan. Bảng này sẽ được lấy làm cơ sở để tính lương hưu cho tất cả những ai nộp đơn xin về hưu từ ngày 1/4 đến ngày 31/3 của năm tiếp sau đó. Trên ảnh kèm theo là bảng công bố hôm nay 27/3/2023 số tháng còn lại trong cuộc đời của những người từ 30 tuổi đến 90 tuổi. Cột đứng là tuổi và hàng ngang là số tháng tròn. Nó sẽ dùng làm để tính lương hưu cho những ai xin về hưu từ 1/4/2023 đến 31/3/2024. Bảng mới này cho thấy tuổi thọ của người Ba Lan tăng lên, do vậy ai xin về hưu năm nay sẽ có lương hưu thấp hơn năm ngoái nếu các điều kiện khác giống nhau.
Người lao động và đã đóng bảo hiểm ở Ba Lan (sinh sau 1948, dù chỉ làm một ngày!) khi đến tuổi về hưu cũng sẽ được tính lương hưu. Trong một cuộc phỏng vấn với Thông tấn xã Ba Lan PAP hôm 24/08/2022, giám đốc ZUS, giáo sư Gertruda Uścińska cho biết lương hưu thấp nhất do ZUS trả là 10 groszy (trong khi chi phí dịch vụ để tính và giao số tiền hưu này mỗi năm phải mất từ 100 đến 150 zloty!). Bà đang đề nghị giải pháp là khi đó sẽ không trả hàng tháng mà trả luôn một lần trong năm cho những trường hợp như vậy. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là người về hưu trên vẫn được bảo hiểm y tế miễn phí và mọi quyền lợi khác (ví dụ tháng lương thứ 13 hay 14…) như mọi người về hưu.
Tuổi về hưu ở Ba Lan cho nữ giới là 60, nam giới là 65. Hiện số người về hưu ở Ba Lan là khoảng trên 6 triệu người.
Bà giám đốc ZUS, giáo sư Uścińska cũng nói ở Ba Lan hiện có 2200 người trên 100 tuổi. Tất cả những người này sẽ được hưởng thêm một khoản lương hưu danh dự khoảng 4500 zł, không cần thêm bất cứ điều kiện gì.
————————-
Nguyễn Hữu Viêm (theo các báo Ba Lan)
